Smeerwortel (Symphytum) is een geslacht van planten in de ruwbladigenfamilie (Boraginaceae). Het geslacht bevat overblijvende planten, meestal kruiden, geen struiken of bomen. De kelk is tot een kwart of geheel ingesneden. De bladeren zijn langwerpig tot lancetvormig en afwisselend geplaatst.
In Nederland en België komt alleen de gewone smeerwortel (Symphytum officinale) voor, maar de ruwe smeerwortel (Symphytum asperum), een soort uit de Kaukasus, is hier en daar in Nederland ingeburgerd. Ook de kruising tussen deze beide Symphytum × uplandicum is soms te vinden. Daarnaast is er ook nog de knolsmeerwortel (Symphytum tuberosum).
Naast de natuurlijke soorten zijn er voor de tuin een aantal gekweekte cultivars, zoals:
- Symphytum ‘Azureum’
- Symphytum grandiflorum ‘Goldsmith’
- Symphytum grandiflorum ‘Wisley Blue’
Bloemdiagram
